Nog 3 instrumenten die je presentatie succesvoller maken

In totaal zijn er 6 veel gebruikte retorische technieken die je presentatie succesvoller kunnen maken. In mijn vorige post noemde ik tegenstelling, alliteratie en lijstjes van drie, hier volgt de rest:

Herhaling
Door het gebruik van herhaling zorg je ervoor dat bepaalde dingen in het brein van het publiek blijft plakken. Je kunt door de hele presentatie heen op essentiële momenten woorden of korte zinsnedes herhalen of juist in één bepaald deel van de presentatie snel opeenvolgend een herhaling inbouwen. Een heel duidelijk voorbeeld van die laatste vind je terug in één van de speeches van Obama.

“….Americans have responded with a simple creed that sums up the spirit of a people: Yes, we can. Yes, we can. Yes, we can. It was a creed written into the founding documents that declared the destiny of a nation: Yes, we can. It was whispered by slaves and abolitionists as they blazed a trail towards freedom through the darkest of nights: Yes, we can.
It was sung by immigrants as they struck out from distant shores and pioneers who pushed westward against an unforgiving wilderness: Yes, we can. It was the call of workers who organized, women who reached for the ballot, a president who chose the moon as our new frontier, and a king who took us to the mountaintop and pointed the way to the promised land: Yes, we can, to justice and equality. Yes, we can, to opportunity and prosperity. Yes, we can heal this nation. Yes, we can repair this world. Yes, we can…. ….And, together, we will begin the next great chapter in the American story, with three words that will ring from coast to coast, from sea to shining sea: Yes, we can.”

Zelfs als je de speech vreselijk vond, dan nog is er grote kans dat je hem hebt onthouden. Dat is de kracht van herhaling!!

Retorische vragen
Op een retorische vraag verwacht je geen antwoord. Je kunt een retorische vraag gebruiken om bijvoorbeeld van één deel van je presentatie te verbinden met het volgende deel: “Genoeg over …, hoe zit het met..?.

Puzzels
Een puzzel laat het publiek even in spanning over het antwoord. Een hele mooie vind ik nog steeds van Margaret Thatcher bij de verkiezingen van 1987: “So from the Labour party expect the iceberg manifesto. One-tenth of its socialism visible, nine-tenth beneath the surface”.

Uiteraard kun je retorische technieken ook combineren. Tony Blair combineerde een puzzel en een antwoord in de vorm van een lijstje van drie: “Ask me my three priorities? Education, education and education”.

Drie instrumenten die je presentatie succesvoller maken

Tegenstelling
In een tegenstelling zet je bewust twee contrasterende woorden, zinsnedes of zinnen tegenover elkaar. Kennedy zei ooit: “Ask not what your country can do for you. Ask what you can do for your country”. Ook Obama gebruikt deze techniek: “There’s not a liberal America and a conservative America – there’s the United States of America.”

Alliteratie
Hierbij gaat het om herhaling van woorden met dezelfde klank of dezelfde lettergreep. De meest bekende zin die Martin Luther King Jr. ook sprak, was: “I have a dream….that my four little children will one day live in a nation where they will not be judged by the color of their skin but by the content of their character.”
In dezelfde zin gebruikt hij ook een tegenstelling “not be judged …. but by”, geen wonder dat iedereen zich deze uitspraak jaren later nog kan herinneren.

Lijstjes van 3
Hoe krachtig lijstjes van 3 zijn, blijkt wel uit het verhaal van een andere grote spreker, Sir Winston Churchill, bij zijn aantreden als premier vlak voor de 2e wereldoorlog. Hij zei: “I would say to the House, as I said to those who have joined the Government, I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat.” De laatste zinsnede was zo populair dat het publiek hem overnam en hem in “blood, sweat and tears” veranderde en zo is hij altijd onthouden en gebruikt, nu nog steeds.
Andere bekende uitspraken: “ik kwam, ik zag en ik overwon”, “geloof, hoop en liefde”.

Pimp je bestaande powerpointpresentatie

Heb je al een powerpoint gemaakt en heb je nog even tijd om er kritisch naar te kijken?
Dan kun je met een paar kleine ingrepen saaie bullets ombouwen door de presentatie door te lopen op de volgende punten:

• Dia’s zijn er om gesproken woorden te versterken, in plaats van ze te herhalen. Kijk waar bullets vervangen kunnen worden door een beeld, waarmee je bij het publiek een emotie teweeg brengt. Vervang bijvoorbeeld tekst over milieuvervuiling door een beeld van met olie besmeurde vogels of maak zelf een foto van een file of van leegstaande winkels. Uiteindelijk gaat elk onderwerp over tastbare dingen, zelfs financiële onderwerpen en kunnen zij met een beeld geïllustreerd worden.
• Als je geen beeld kunt bedenken of vinden, dan ik elk geval nooit meer dan 6 woorden op een dia. Geen enkel onderwerp is zo ingewikkeld zijn dat deze regel overtreden moet worden.
• Gebruik geen diaovergangen.
• Gebruik geen clip-art (iedereen kent ze).
• Maak een apart document dat het publiek na afloop mee kan nemen. Vertel aan het begin van de presentatie dat je na afloop alle details zult geven in een hand-out, zodat het publiek tijdens de presentatie geen aantekeningen hoeft te maken.
• Deel geen afdrukken van de dia’s uit.
  

Extreem korte powerpoint presentaties

Wat zou het prettig zijn als langdradige presentaties met slapend publiek tot het verleden behoren. In Japan heeft architectenbureau Klein Dytham Architects daar iets op bedacht. Zij bieden ontwerpers een plaform voor het uitwisselen van ideeën en kennis door middel van de maandelijkse Pecha Kucha Night. Er is één regel: je houdt je verhaal in 20 dia’s die elk 20 seconden blijven staan. De spreker is dus gebonden aan 6 minuten en 40 seconden. Binnen die tijd moet hij zijn boodschap aan het publiek overbrengen. Uitwijden of afdwalen en powerpoint dia’s met enorm veel tekst zijn niet meer mogelijk. Dat maakt het voor de spreker heel spannend, een soort sport. Voor de toeschouwer zijn saaie verhalen snel voorbij en zijn goede verhalen heel dynamisch. In Nederland is het fenomeen ook doorgedrongen en worden avonden georganiseerd, meer informatie vind je op www.pechakucha.nl. Maak je vergaderingen en presentaties aantrekkelijk en experimenteer op je eigen werk eens met het idee door presentaties op deze manier in te richten!

Visuele ondersteuning ZONDER bullets

Mensen kunnen niet naar een spreker luisteren en tegelijkertijd een tekst lezen!
De voorkeur van het publiek gaat uit naar het scherm, dus eerst lezen en dan luisteren. Een belangrijk onderdeel van een presentatie, het oogcontact tussen spreker en publiek, verdwijnt.

Waarom bestaan de meeste presentaties dan nog steeds uit een stroom informatie met veel te abstracte titels en bullet points? Dat komt omdat sprekers denken dat een flinke verzameling tekst de indruk wekt dat je goed voorbereid, professioneel en in staat bent om zonder papier te presenteren. Na de presentatie kan de powerpoint ook heel handig gebruik worden als handout. Eenmaal thuis gekomen valt er aan presentaties met bullets vaak geen touw meer vast te knopen en belandt hij negen van de tien keer in de oud papierbak.

Wat dan wel? Gebruik powerpoint alleen als middel om de gesproken presentatie te ondersteunen. Hang gesproken woorden op aan plaatjes. Krachtige beelden ter ondersteuning voegen iets toe aan de presentatie, waardoor de luisteraar de boodschap nog beter zal onthouden. Er zijn veel websites waar je foto’s kunt downloaden tegen een geringe vergoeding of gratis, zoals Stock Exchange, Morguefile, Image After.